Evren; gözle değil, mikroskopla dahi görülemeyecek cisimleri, bunların yanında büyüklüğü algılanamayacak kadar devasa yapıları dahi içinde bulunduran sürekli büyüyen, tahmini 13,7 milyar yıllık olan
en, boy, yükseklik ve
zaman gibi 4 boyutu dahi içinde bulunduran olgu;
madde,
karşı madde,
karanlık madde ve
karanlık enerjiden meydana gelmiş bir oluşum ve bu oluşum o kadar şey ihtiva etmesine rağmen kendi içinde o kadar düzenli bir yapıdadır ki insanı ciddi boyutlarda hayrete düşürebilir.
Öncelikle yaşadığımız gezegen olan Dünya'mızın da içinde bulunduğu Güneş sistemimizi inceleyelim... Güneş ve onun çekim etkisi altında kalan 8 gezegen(Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün) ile onların bilinen 166 uydusu, beş cüce gezegen (Ceres, Plüton, Eris, Haumea, Makemake) ile onların bilinen 6 uydusu ve milyarlarca küçük veya farklı gökcisminden oluşur. Bu gökcisimleri kategorisine;
asteroitler, asteroit kuşağı ve kuiper kuşağı nesneleri,
kuyruklu yıldızlar,
göktaşları ve gezegenler arası toz girer.
Güneş sistemi; Güneş'i merkez olarak kabul ettiğimizde,
4 dünya benzeri iç gezegen, küçük, kaya ve metal içerikli asteroitlerden oluşan bir
asteroit kuşağı,
4 gaz devi dış gezegen ve
kuiper kuşağı denen buzsu cisimlerden oluşan ikinci bir kuşaktan ibarettir. Kuiper kuşağının ötesinde ise seyrek disk, gündurgun ve en son olarak da Güneş'in çekim etkisinde bulunan kuyruklu yıldızların bulunduğu sınırı pek belli olmayan
oort bulutu bulunur.
Güneş'ten olan uzaklıklarına göre gezegenler sırasıyla merkür, venüs, dünya, mars, jüpiter, satürn, uranüs, ve neptün'dür. Bu sekiz gezegenin 6'sının çevresinde doğal uydular döner. ayrıca dış gezegenlerin her birinin toz ve diğer parçacıklardan oluşan halkaları vardır. Dünya dışındaki tüm gezegenler adlarını Yunan-Roma mitolojisi tanrılarından alır. Beş cüce gezegen ise; Kuiper kuşağında yer alan
Plüton,
Haumea ve
Makemake; Asteroit kuşağındaki en büyük cisim olan
Ceres ve seyrek diskte yer alan
Eris'tir. Eris bilinen en büyük cüce gezegendir.
İşte tüm ayrıntılarıyla Güneş Sisteminin kendi içinde belli başlı kuvvetlerle oluşmuş,
Kepler Yasası vs. ile açıklanmış belli bir düzeni var ve bir çok gök cismini içerisinde barındırıyor.
Biliyoruz ki güneş de bir
yıldız; gökyüzüne bakıp da gördüğümüz milyonlarca yıldızdan sadece biri... Her bir yıldızın çevresinde de
Güneş sistemine benzer olan oluşumlar var; yani o yıldızın etrafında dönen gezegenler, onların uyduları, asteroidler vs... bir de bu yıldızların milyarlarcasının,
pulsarlarların,
karadeliklerin,
nebulaların,
kuazarın, vs. daha bir çok gök cisminin; merkezinde bulunan birden çok karadelik veya çok büyük bir kuazar ile devasa bir çekim gücü oluşturarak bu milyarlarca gök cismini sürekli kendisine doğru çeken hatta onları belli bir yörüngede tutan
galaksi(
gökada) denilen bir başka gök cismi mevcut. Bizim içinde bulunduğumuz galaksinin ismi de
Samanyolu...
Bu galaksi denilen gök cisimleri de birbirlerinden milyonlarca hatta milyarlarca ışık yılı uzaklıkta olmalarına rağmen birden çok galaksi de bir araya gelerek bir
Galaksi Kümesini oluştururlar.(Samanyolu ve 24 irili ufaklı farklı galaksinin de içinde bulunduğu galaksi kümesine de
yerel küme adı verilmektedir.)
Galaksi kümeleri de bir araya gelerek devasa bir oluşum olan
Süper Galaksi Kümesini oluştururlar.
Bu
Süper Galaksi Kümeleri bile yapılan araştırmalara göre rastlantısal değil de, izdüşümsel şekilde kağıda çizildiğinde bir örümcek ağınının ana hatlarını oluşturmuş şekildedirler. Süper Galaksi Kümeleri de, örümcek ağına benziyorsa şayet; bu demek oluyor ki
Büyük Patlamaya(
Big Bang) sebep olan evrenin çekirdeği sayılabilecek bir parçacığın etrafında dönüyor olabilirler... Tabi bu çekirdek de, malesef ki gerçekte hem var hem de yok. Şöyle ki, bir balon düşünelim başlangıçta iki boyutu var yani düzlemsel, bunun orta noktasına bir çarpı işareti koyalım ve şişirmeye başlayalım, işte o şişirme anında balon sürekli genişliyor yani evren gibi ve balonun çarpı koyduğumuz yeri de merkez olsa bile evrenin aslında dışarısında kalıyor...
Görüldüğü üzere mükemmel bir düzene sahip olan bir
evren var ve de sürekli genişlediği biliniyor. o zaman da insanın aklına şu soru geliyor;
evrenin dışında ne var?.. Hala daha cevaplanamayan bu soruda değişik şekillerde yorumlanabilir tabi ki. Ancak 3 boyutlu evren o kadar garip ki, ışık hızında giden bir uzay aracında içinde, x doğrultusunda sürekli aynı yönde hareket etsek uzun bir süre sonra olsa dahi yine de başladığımız noktaya geri döneriz. Bu da bize aslında evrenin dışına çıkmak yerine aynı noktada etrafında tıpkı dünyanın çevresini turlarmış gibi daire şeklinde döndüğümüzü kanıtlar. Yani evrende bir küre ama dışına çıkılamayacak kadar derin... doğal olarak da insanoğlunun dışını göremeyeceği kadar sonsuz diyebiliriz.
Laf lafı açar misali, konu da konuyu açıyor ya neyse; ''
madem bu evren bir küre, o zaman bunun dışındaki şey ne?..'' Yoksa
karanlık madde mi var? Henüz kesinleşmese de büyük ihtimal öyle; varsayılan diğer evrenlerle, evrenimizi birbirinden uzak tutan karanlık madde... Ya da
yıldızlararası toz bulutu misali bir
evrenler arası toz bulutu olabilir, kimbilir...
Evrenin bir dışı olduğuna göre,
başka evrenler neden olmasın? Bu konu için de, 21. yüzyılın bilim adamı, yaşayan efsane Profesör
Stephen Hawking'in çalışmalarından bir cevap bulunabilir.
- Stephen Hawking'in çalışmalarını bazı kimseler bilim kurgu olarak algılasa da, en iyi bilim zaten kurgulanmış olan değil midir zaten?-
M Teorisi’ne göre, evren 2 boyutlu
bran'larla kaplı. Bu branlar için üç boyut, bran’ların frizbi plakları gibi, içinde oradan oraya uçtukları ve hiç birbirlerine çarpmayacakları büyüklükte bir
hiper uzay.
Üç boyutlu kütlecikler hiç fark edilmeden dört boyutlu bir uzaya,
dört boyutlu kütlecikler, beş boyutlu bir uzaya vb. giriyorlar. S. Hawking, bu noktada kendi kendine şu soruyu sormuş: ''Üstünde yaşadığımız Dünya nasıl yorumlanmalı?'' Yanıtını ise şöyle vermiş: ''Bizim gözlemleyebildiğimiz evren, belki de hiper uzayda süzülen üç boyutlu bir bran’dan öte bir şey değil ve evrenimiz bu uzayın içinde yalnız değil. Çünkü, sürekli yeni evrenler, yeni bran’lar doğuyor.
Matruşkalar misali içiçe...Fizikçiler, bu olaylara
kuantum fluktuasyonu adı veriyorlar. Hawking, böyle bir kuvant oluşumunu, kaynayan sudaki hava kabarcığı oluşumuna benzetiyor. Bu kabarcıklardan bazıları patlıyor, bazıları da içinde bulunduğumuz evren gibi esneyerek genişliyor.
Bilim adamı, sürekli bir üst boyuta geçen branlar’la ilgili, insanın başını döndüren bu varsayımı biraz daha somutlaştırabilmek için, hologram örneğini veriyor: Hologramlarda, doğru açıdan bakıldığında, iki boyutlu bir yüzeyde, üç boyutlu bir nesnenin görüntüsü fark ediliyor. Başka bir deyişle, daha yüksek boyuttaki bilgiler, daha düşük boyuttaki bir oluşumun içine kodlanıyor. Öyleyse, üç boyutlu dünyamızda gerçekleşen her şey, aslında daha yüksek boyutlu bir dünya tarafından üretilmiş olabilir mi? Ya da bir paralel dünyanın sadece yansıması olabilir miyiz?
Hawking’e göre bu soruların yanıtı; Evet!
Stephen Hawking başka bir yazısında da karadeliklerden
solucan delikleri ile akdeliklere çıkılabileceğini yazmıştı. Bir nevi
zaman makinesi... evrenler arası geçiş olayı; yani paralel evrenler var. Bizim yaşadığımız evrenimize
alfa dersek bu bir küre şeklinde ne idüğü belirsiz bir şey içerisinde (belki de üç boyutlu bir bran içerisinde) alfa benzeri bir sürü başka evrenler olabileceği için karadelikler ve akdeliklerden evrenlerarası geçişte hiç mantıksız olmasa gerek.
Peki evrenin haritası çıkartılabilir mi? konuyla alakalı olarak bir hikaye var, paylaşayım aklıma gelmişken biraz daha heyecan katalım olaya...
Bir kozmoloji profesörü evrenin haritasını çıkarmaya çalışmış ve en sonunda başarmış. bu başarısını en yakın arkadaşı olan kimya profesörüne söylemeye gittiğinde, profesörün duvarında asılı duran bir haritayı gördüğünde çok şaşırarak sormuş.
- ne? nasıl yani? sen nasıl oluyor da evrenin haritasını çıkartabiliyorsun?
kimya profesörünün de cevabı gayet etkileyici;
- o evrenin haritası değil ki, atomaltı parçacıklarının elektron mikroskobundaki fotoğrafı...
Evet, ilginçtir ki evrenin haritası, atomaltı parçacıklarından daha küçük taneciklerin mikroskop altında görüntüsü ile aşırı bir benzerlik içerisindedir. Görüldüğü üzere aslında evren ne kadar büyük olsa dahi; bir atomaltı parçacık kadar da küçük olabilir!.. Tıpkı matruşkalar gibi sürekli içiçe geçmiş bir düzen... atomaltı, çekirdek, atom, vb.
...peki ya neyin atomu?Hazır benzerlikten konu açılmışken, bir nöron ile evren arasındaki benzerlik...
Acaba herkesin aklında nöron sayısı kadar evren mi var? insan beyninin bilgi alma kapasitesi bu yüzden mi uçsuz bucaksız?..
Yazıma burada son verirken, aradığımız sorulara cevap verelim derken
Lost dizisi mantığı misali daha çok soru oluşturup sizi de farklı şeyler hakkında düşünmeye zorladığım için kusura bakmayın, evren böyle sofistike bir yapı işte, içinde olup onu algılayamamak; tıpkı insanın içinde bulunan ruh gibi; O var ama nasıl bir şey olduğu hakkında hiçbir şey bilmiyoruz...
Peki çok güzel kanıtı da vermişler ama bu kanıt illa doğru olmak zorunda mı? işte aldatmaca burada başlıyor.
